Powstańczym szlakiem

Kategoria: Powstańczym szlakiem

Lokalizacja - Skoraszewice - kapliczka Pępowo - Gębice - Skoraszewice - Pępowo (ok. 6 km - w obie strony 12 km)

            Kaplica w Skoraszewicach, znajdująca się za pałacowym parkiem, jest pomnikiem zbudowanym dla uczczenia pamięci żołnierzy i powstańców walczących o niepodległość Polski. Ufundowana została przez Bernarda Sypniewskiego – ówczesnego właściciela Skoraszewic. Na jego zaproszenie przybył do Skoraszewic w 1924 r. Ignacy Jan Paderewski, o czym  informuje nas kronika tutejszej szkoły.

Kategoria: Powstańczym szlakiem

Lokalizacja - Skoraszewice obok starej szkoły Pępowo - Gębice - Skoraszewice - Pępowo (ok. 6 km - w obie strony 12 km)

             W centrum Skoraszewic stoją w niewielkim oddaleniu, po przeciwnych stronach ulicy, kościół pod wezwaniem św. Katarzyny i szkoła, obok której powstała w 100. rocznicę odzyskania niepodległości oraz powstania wielkopolskiego poświęcona tym wydarzeniom ścieżka edukacyjna.

            Podczas powstania wielkopolskiego wielu mieszkańców Skoraszewic nie zawahało się walczyć z bronią w ręku, a pozostali wykazali się dużą ofiarnością, niosąc pomoc walczącym, zajmując się między innymi organizacją zaopatrzenia w odzież i żywność oraz pomocy medycznej. Już 2 stycznia 1919 r. powstała w Skoraszewicach Rada Ludowa. Na wezwanie ówczesnego proboszcza ks. Piotra Koczwary młodzi ochotnicy ze Skoraszewic wyruszali w kierunku Miejskiej Górki, aby dołączyć do oddziału Ignacego Buszy (organizującego od 5 stycznia 1919 r. oddziały powstańcze na terenie powiatu rawickiego) i walczyć na przebiegającym w okolicy Miejskiej Górki i Rawicza południowym froncie powstania. 

            W budynku szkolnym w Skoraszewicach otwarto szpital polowy (na 30 łóżek), w którym sanitariuszkami były m.in. tamtejsza dziedziczka Irena Sypniewska i dwie siostry Elżbietanki z Krobi. Przy szpitalu otwarto też kuchnię żołnierską prowadzoną przez gospodynie wiejskie. Funkcję intendenta sprawował kierownik miejscowej szkoły – Wiktor Leśniewicz, którego relacja zapisana w szkolnej kronice jest dziś cennym źródłem informacji o przebiegu powstania w Skoraszewicach. Wiemy dzięki niej m.in., że pani Sypniewska opłaciła również lekarza (był nim dr Bukolt), przeznaczając na ten cel 300 marek, a księżna Drucka-Lubecka z Dłoni przysłała 5 kompletnych łóżek i rozmaite zapasy, wśród których znalazło się 100 funtów cukru ofiarowanego ze słowami: „Niech ja mniej konserwów mam, a żołnierz polski niech się słodkiej kawy napije.” 

            W Skoraszewicach do dziś żywa jest pamięć o powstańcach wielkopolskich. Ich imię nosi tutejsza szkoła, a na przykościelnym cmentarzu, w prawej jego części, spoczywają obok siebie dwaj polegli powstańcy: pochodzący z Gębic Józef Zapenski, który zginął 18 lutego 1919 r. pod Górką, ugodzony odłamkiem granatu (miał 18 lat) i Józef Roszak ze Skoraszewic, który walcząc na froncie południowym został ciężko ranny, stracił nogę i udręczony długim cierpieniem zmarł 16 stycznia 1920 r. w szpitalu w Krotoszynie (miał niespełna 17 lat).

            Na cmentarzu skoraszewickim kończy się nasz „powstańczy szlak”. Warto jeszcze w drodze powrotnej do Pępowa zatrzymać się na chwilę przy znajdującej się za pałacowym parkiem kaplicy.

Kategoria: Powstańczym szlakiem

Lokalizacja - Gębice obok bramy wjazdowej pałacu Pępowo - Gębice - Skoraszewice - Pępowo (ok. 6 km - w obie strony 12 km)

Gen. Stanisław Rostworowski (1888-1944) pochodził z Krakowa, zdobył gruntowne wykształcenie, uzyskując dwa tytuły naukowe: doktora chemii oraz filozofii. Gdy wybucha I wojna światowa, jako zwykły szeregowiec zgłasza się 2 września 1914 r. do formowanego na terenie Galicji polskiego wojska, do kawalerii. Walczył w II brygadzie Legionów. Wśród ułanów nazywano go „Zagończykiem”, gdyż wzorem Wołodyjowskiego i Kmicica, szukał na ochotnika wszelkich bitewnych przygód, wykazując się podczas patroli i zwiadów. Był za to doceniany przez przełożonych i szybko awansował. Za udział w bitwie pod Rokitną (1915 r.) chorąży Stanisław Rostworowski otrzymał złoty medal I klasy za waleczność. Aktywnie uczestniczył w pracach nad tworzeniem wojska polskiego. W 1917 r. uzyskał awans na rotmistrza. Jako adiutant Rady Regencyjnej (namiastki rządu polskiego) Rostworowski został skierowany do Wielkopolski z tajną misją rozszerzenia zasięgu werbunku do wojska. Odwiedzając posiadłości ziemskie, trafił do rodziny Mycielskich w powiecie szamotulskim. Tam poznał swoją przyszłą żonę, Zofię Mycielską. Ślub odbył się 25 września 1918 r. w Gębicach. Ponieważ młode państwo polskie potrzebowało zaufanej kadry oficerskiej, Rostworowski pozostawia rodzinę w Gębicach i pełni ważne funkcje wojskowe; uczestniczył w powitaniu przybywającego z Magdeburga Józefa Piłsudskiego, a w sierpniu 1920 r. podczas słynnej bitwy warszawskiej zwanej „cudem nad Wisłą” był jednym z głównych oficerów operacyjnych. Po odejściu w 1935 r. z czynnej służby wojskowej osiadł w Gębicach. Jednak tylko cztery lata mógł cieszyć się pracą w zaciszu rodzinnym. Wybuch II wojny światowej zmusił S. Rostworowskiego do opuszczenia Gębic; walczył w obronie Warszawy, a po jej kapitulacji przedostał się do Paryża, gdzie jako pierwszy złożył relację z obrony Warszawy gen. Władysławowi Sikorskiemu. W maju 1942 r. poszukiwany listem gończym przez Niemców Rostworowski zostaje skierowany do kraju. Działając na terenie okupowanej Polski przyjął pseudonim „Odra”. Komenda Główna AK skierowała go do „Obserwatorium” – specjalnej komórki starszych oficerów, przewidzianych do zadań specjalnych. W 1944 r. „Odra” po latach wiernej służby otrzymał awans na generała brygady. Kierował podziemiem wojskowym w Krakowskiem. 11 sierpnia 1944 r. gen. „Odra” został aresztowany przez gestapo w swej konspiracyjnej kwaterze przy ul. św. Marka 8 w Krakowie. Ostatnie chwile jego życia okryte są tajemnicą. Wiemy jednak, że zginął śmiercią bohatera.

W 2002 r. na ścianie pałacu w Gębicach została odsłonięta tablica poświęcona generałowi Stanisławowi Rostworowskiemu. Pałac jest własnością prywatną, warto jednak poprosić o zgodę na jego zwiedzenie
i pospacerować po otaczającym go pięknym parku. Znajduje się w nim pomnik Ludwika Mycielskiego – powstańca styczniowego.

            Mieszkańcy Gębic licznie wzięli udział w powstaniu wielkopolskim; spośród 28 urodzonych w Gębicach uczestników powstania aż 15 zostało odznaczonych Wielkopolskimi Krzyżami Powstańczymi. Walczyli głównie na froncie południowo – zachodnim, w ramach tak zwanej Grupy ,,Leszno", której dowódcą był pochodzący z Ponieca por. Bernard Śliwiński. Front ten ukształtowany w dniach 8 - 11 stycznia 1919 r., obsadzony został w większości przez oddziały z powiatu gostyńskiego i przez kilka miesięcy stanowił skuteczną barierę przed atakami Niemców z Leszna i Rydzyny.

            Wyruszamy z Gębic do Skoraszewic (ok. 4 km), mijamy po drodze pałac w Krzyżankach oraz tory kolejowe (linia łącząca Leszno
z Ostrowem) i po ok. 20 minutach jazdy jesteśmy w centrum Skoraszewic.

Kategoria: Powstańczym szlakiem

Lokalizacja - Pępowo Szpitalik Pępowo - Gębice - Skoraszewice - Pępowo (ok. 6 km - w obie strony 12 km)

TRASY DLA  BIAŁO – CZERWONEJ

            W tym roku mija 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pragniemy z tej okazji uczcić dzielnych mieszkańców ziemi pępowskiej walczących o wolność ojczyzny opracowaniem tras rowerowych upamiętniających naszych bohaterów. Pierwsza trasa nazwana Powstańczym szlakiem upamiętnia powstańców wielkopolskich, kolejną poświęcamy bohaterom II wojny światowej (1939 – 1945), bowiem wybuch tej najtragiczniejszej z wszystkich wojen i mroczny czas niemieckiej okupacji odcisnęły głębokie piętno w historii Polski i naszej gminy. Może kiedy będziemy wędrować śladami  powstańców wielkopolskich i szlakiem bohaterów II wojny światowej, przemówią do nasz otchłani niepamięci ich dokonania, poruszą ich dramaty, pociągną przykłady.

Pępowski „szpitalik” dwukrotnie w swej historii pełnił taką funkcję; w 1. połowie XIX w., kiedy powstał jako przytułek dla chorych
i ubogich oraz w czasie powstania wielkopolskiego, gdy z inicjatywy ks. proboszcza Michała Tomaszewskiego i przy pomocy działaczy Towarzystwa Czerwonego Krzyża w Pępowie zorganizowano w nim 6 stycznia 1919 r. mały szpital wojskowy i punkt opatrunkowy na 12 łóżek. W budynku tym pełniącym również funkcję Domu Katolickiego, młode mieszkanki Pępowa i okolicznych wsi pomagały dr Stefanowi Kuczyńskiemu sprawować opiekę medyczną nad rannymi. Stąd też wyruszali pępowscy powstańcy, aby wziąć udział w walce. O ważnej roli „szpitalika” w okresie powstania wielkopolskiego przypomina tablica pamiątkowa zamieszczona w styczniu 1959 r. na frontowej ścianie tego budynku. Informuje ona, że „W tym domu zorganizowano ruch wyzwoleńczy spod jarzma pruskiego w powstaniu wielkopolskim 1918/1919”.

            Jedziemy dalej ulicą Powstańców Wielkopolskich, a następnie ścieżką rowerową w stronę Gębic (ok. 2 km). Ścieżka ta nosi imię generała Stanisława Rostworowskiego – bohatera trzech wojen, który stał się właścicielem Gębic po zawarciu małżeństwa z ich dziedziczką – Zofią Mycielską

Kategoria: Powstańczym szlakiem

Lokalizacja - Pępowo - Skrzydlaty Zakątek Pępowo - Gębice - Skoraszewice - Pępowo (ok. 6 km - w obie strony 12 km)

TRASY DLA  BIAŁO – CZERWONEJ

            W tym roku mija 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pragniemy z tej okazji uczcić dzielnych mieszkańców ziemi pępowskiej walczących o wolność ojczyzny opracowaniem tras rowerowych upamiętniających naszych bohaterów. Pierwsza trasa nazwana Powstańczym szlakiem upamiętnia powstańców wielkopolskich, kolejną poświęcamy bohaterom II wojny światowej (1939 – 1945), bowiem wybuch tej najtragiczniejszej z wszystkich wojen i mroczny czas niemieckiej okupacji odcisnęły głębokie piętno w historii Polski i naszej gminy. Może kiedy będziemy wędrować śladami  powstańców wielkopolskich i szlakiem bohaterów II wojny światowej, przemówią do nasz otchłani niepamięci ich dokonania, poruszą ich dramaty, pociągną przykłady.

Wycieczkę rowerową szlakiem upamiętniającym udział mieszkańców gminy Pępowo w powstaniu wielkopolskim (27 XII 1918 – 16 II 1919) rozpoczynamy w stanicy rowerowej o wymownej nazwie Skrzydlaty Zakątek, urządzonej obok pępowskiego wiatraka, przy drodze do Kobylina. Musieli tędy przechodzić powstańcy z Pępowa, którzy już 2 stycznia 1919 r. (niespełna tydzień po wybuchu powstania w Poznaniu) wyruszyli wspomóc oddział powstańczy walczący pod Krotoszynem. Tego samego dnia powstały w Pępowie i Skoraszewicach lokalne Rady Ludowe, których głównym zadaniem było przejmowanie władzy z rąk pruskich urzędników. Utworzono również Straż Ludową, która umundurowana i uzbrojona gotowa była do walki. Funkcję naczelnika Straży Ludowej w Pępowie objął Franciszek Twardowski. 9 stycznia kolejni powstańcy z Pępowa, Smolic, Magdalenek i Pasierb ruszyli do wyzwolonego Kobylina i tam przyłączyli się do kompanii powstańczej pod dowództwem Franciszka Paluszkiewicza.

Opuszczając Skrzydlaty Zakątek, kierujemy się w stronę centrum Pępowa. Po prawej mijamy cmentarz przykościelny i dojeżdżamy do skrzyżowania głównych dróg biegnących przez wieś. Stoi tam wzniesiony w 1971 r. pomnik  poświęcony powstańcom wielkopolskim oraz męczennikom i bojownikom walki z faszyzmem. Zatrzymujemy się przy budynku zwanym „szpitalikiem”.